Квадраттык теңдеме

Квадраттык теңдеме – экинчи даражадагы, б. а., $a{x}^2+𝑏𝑥+c=0$түрүндөгү бир белгисиздүү алгебралык теңдеме; мында $a\ne 0$, a, b, c – чыныгы сандар, башкача айтканда коэффициенти. $D=b^2-4𝑎𝑐$ туюнтмасы $a{x}^2+𝑏𝑥+c$ квадраттык үч мүчөнүн дискриминанты деп аталат. Квадраттык теңдеме эки тамырга ээ: $x_{\mathrm{1},\mathrm{2}}=\frac{-b\pm \sqrt{b^2-4𝑎𝑐}}{2a}$ жана эгер D${\displaystyle }$0 болсо, анда тамырлары чыныгы жана түрдүү, качан D=0 болсо тамырлары дал келишет, качан $D<0$ болгондо чыныгы тамырга ээ болбойт, теңдеменин тамыры комплекстүү сандар (түйүндөш комплекстүү) болот. Квадраттык теңдеменин коэффициенттери жана тамырлары үчүн франциялык математик Ф. Виеттин теоремасына ылайык $x_1+x_2=\frac{-b}{c}$, $x_1\bullet x_2=c/a$ катышы аткарылат. Бул теорема өзгөчө келтирилген квадраттык теңдеме үчүн өтө ыңгайлуу:$x_1+x_2=-p,x_1\bullet x_2=q\mathrm{.}$ Биздин заманга чейинки 20-кылымдагы вавилондуктардын чопо такталардагы жазууларында квадраттык теңдеменин түшүндүрмөсүз чыгарылыштарды көптөгөн математиктер изилдеген.$a_{𝑖𝑗}$.

Колдонулган адабияттар

• “Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы: 4-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2012. 832 бет, илл. ISBN 978 9967-14-104 -9